Pythagoras ve Müzik Felsefesi

Milattan önce 6. yüzyılda Kroton'da Pythagoras tarafından kurulmuş ilkçağ Yunan felsefesi okullarından biri olan Pythagorasçı okul, gerek bilgi yoluyla arınma düşüncesiyle gerek tarikat benzeri yapısıyla dikkat çekmektedir. İlkçağ doğa filozoflarında gördüğümüz akledilebilir birlik, diğer bir deyişle kosmosta var olan düzen anlayışı, Pythagorasçı okulun müzik ve matematik anlayışlarında da görülmektedir.

İnsanın yaşamını kosmos ile uyumlu ve düzenli hale getirme amacına uygun olarak evrene hakim olan temel ilkeleri kavrama çabasında bulunmak gerektiğini belirten Pythagoras, aslında bu ifadelerden de anlaşılacağı üzere felsefesinin temeline düzen ve ahenki koymaktadır. Uyum anlamına gelen harmonia kavramı, müzik teorisindeki sayısal ilişkiler yoluyla açıklanmaktadır. Ses bilimi olan akustik ile, telin uzunluk ve kısalığıyla sesin kalınlık - inceliğinin diğer bir ifadeyle pesliğinin ve tizliğinin doğrudan bir ilişki içinde bulunduğunu ispatlamışlardı.

Bu buluşun ışığında telin uzunluğunu değiştirerek gam düzeninde sekiz, beş ve dört notalık ses aralıklarını buldular. Yaşadıkları dönem göz önünde bulundurulduğunda, gerçekten önemli bir buluşa imza atmışlardı. Pythagorasçılar bununla da yetinmeyip buldukları ses aralıklarının 1/2, 3/4, 2/3 gibi aritmetik oranlara karşılık geldiğini görünce, o zamana kadar sadece müzisyenlerin farkına varmış olduğu ses aralıklarının, Pythagorasçı okulun felsefesi için önemli olan ilk dört tam sayı ve bu tam sayılar arasındaki ilişki yoluyla ifade edilebilir olduğu sonucuna varmışlardır. 

Pythagoras için telli çalgılar o denli önemliydi ki, tarikatın takipçilerini, kulaklarını flüt, zil ve davul gibi seslerle bozmamaları konusunda uyarıyordu. Nitekim doğanın yapı taşı olarak gördüğü ilk dört sayı ve bunların üzerine oluşturulmuş ahenk kuramı, telli çalgılarda belirgin bir şekilde bulunmaktaydı. Bununla beraber Pythagoras'ın, müziğin terapik yönünü de kullanarak zamanın önemli insanlarını tedavi ettiği de bilinmektedir. Bu anlayışla takip eden yüzyıllarda marşların, dini müziklerin, gotik müziklerin etkilerini anlamak daha kolay olacaktır.

Müzik ve matematik bağdaştırmasıyla hem müzik teorisine büyük katkılar sağlayan Pythagorasçı Okul, aynı zamanda kosmosun temeline koydukları ilk dört sayı ile evreni açıklama kuramlarına yeni bir kanıt eklemiş oldular. Bu bağlamda söz konusu müzik anlayışının temelinin ve müzikteki ses aralığının aritmetik incelenmesi anlayışının temelinin Pythagoras ve müritlerine borçlu olduğumuzu söylemek yersiz olmayacaktır.

*    *    *

müzik felsefesi, pythagoras, pythagorasçı okul, pisagor teoremi, pisagor ve müzik, pythagoras ve müzik, sanat felsefesi, ilkçağ felsefesi, müzik teorisi, pythagoras felsefesi, sanat ve müzik, sanat müzik felsefesi, felsefe blog, felsefe alemi, zamanın ötesi, müziğin felsefesi, müzik ve matematik, felsefi yazı, aristotales, sokrates, platon, müziğin tarihi, enstürman tarihi, felsefe düşünce